هوش مالی یکی از مولفه های هوش ذهنی است که برای مرتفع نمودن مشکلات مالی از آن بهره گرفته می شود. روانشناسان تعریف واحد و منحصر بفردی از هوش ارائه نداده اند. اما هوش، در برگیرنده توانمندی ها و توانایی ها است. شاید بهترین تعریف تحلیلی هوش را بتوان تعریف یکی از روانشناسان آمریکایی دانست که بیان داشته است: "هوش یعنی تفکر عاقلانه، عمل منطقی و رفتار موثر در محیط"(ماریسون).

از موضوعات مهم عصر جدید از سوی اندیشمندان مالی مطالعات مالی رفتاری می باشد. هدف مطالعات مالی رفتاری، بررسی اثرات مولفه های روانشناختی بر عملکرد افراد در بازارهای مالی و واحدهای تجاری و اثر آن بر رفتار بازار است. این زیرمجموعه ترکیبی از علوم مالی، روانشناسی و در برخی جهات جامعه شناسی را برای تشریح و بررسی بهتر مسائل مالی مدنظر قرار می دهد و در بسیاری موارد به بررسی پروسه تصمیم سازی افراد و واکنش آنان در قبال شرایط مختلف بازارهای مالی می پردازد و به تأثیر شخصیت، فرهنگ و قضاوت های افراد بر تصمیم سازی آنها تاکید دارد (بدری و گودرزی 1393). در حوزه مالی رفتاری، یکی از مؤلفه های مؤثر بر تصمیم گیری های مدیران، هوش مالی است. مدیران با هوش مالی بالا، با روش های متنوع مدیریتی به کارکنان انگیزه می دهند و از طریق توجه به نیازهای افراد، توانایی در افراد را جهت انطباق با شرایط جدید به وجود می آورند (پورزمانی و کریمی، 1389).

بالاترین رکن تصمیم سازی در شرکت ها و ادارات مدیران می باشند. مدیران ارشد سازمان دارای درجه توانایی‌ها و قابلیت‌های مختلفی هستند. یکی از دارایی های نامشهود ارزشمند شرکت‌ها، قابلیت‌های مدیران بوده که توجه به آن باعث بهبود عملکرد سازمان و افزایش توان رقابت در بازار می شود. از وظایف اصلی مدیران افزایش بهره وری و اثربخشی است. یکی از فاکتورهای کلیدی برای تصمیم سازی مدیران، هوش مالی مدیران می باشد. آنانیکه از هوش مالی بالایی برخوردار هستند، دارای توانمندی ارائه روش های متنوع مدیریتی هستند و به کارمندانشان انگیزه می دهند و می توانند با توجه به نیازهای افراد، توانایی سازگاری با شرایط جدید را داشته باشند. شیوه های مدیریتی در ساماندهی صحیح کارمندان در جهت اهداف و عملکرد سازمان مؤثرند و بهره گیری از بهترین استراتژی‌ها بر اساس ویژگی‌های شخصیتی، منجر به اثربخشی و کارایی بهتر شرکت می شود (پورزمانی و کریمی، 1389).

از سوی دیگر، در ادبیات مالی کشورهای غربی، تلاش ها و راهکارهای قانونی شرکت‌ها به منظور کاهش مالیات، به نام‌های متفاوتی از قبیل مدیریت مالیات، اجتناب از پرداخت مالیات و رویه‌های مالیاتی جسورانه می شناسند (پورحیدری و همکاران، 1393).

با توجه به نقش ویژگی‌های شخصیتی مدیران به عنوان ابعاد ذاتی توانایی مدیران و تأثیر آن بر تصمیم گیری‌های مدیریتی همچنین اهمیت هوش مالی به عنوان یکی از ابعاد اکتسابی توانایی‌های مدیران، در این پژوهش تلاش می شود تا رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی مدیران و عملکرد شرکت با در نظر گرفتن هوش مالی آنان بررسی شود. مالیات یکی از ابزارهای کسب درآمد برای دولت‌ها جهت رسیدن به اهداف اقتصادی و اجتماعی می باشد. مالیات با توجه به نقش خاص، تأثیرات و همچنین قوانین و مقررات و سازوکارهای حاکم بر آن، از دیرباز مورد توجه بوده است. موضوع مالیات بخش مهمی از حوزه ادبیات مالی و اقتصادی هر کشور محسوب می شود. اجتناب از پرداخت مالیات از مهمترین تصمیمات مدیران است که به واسطه جلوگیری از انتقال منابع شرکت به دولت ممکن است آثار مساعد یا نامساعدی بر ارزش شرکت به وسیله انتقال سود از حوزه مالیات بالا به یک منطقه کم مالیات داشته باشد. از آنجا که مالیات، سود شرکت را کاهش می دهد، شرکت‌‌های خصوصی به منظور کاهش هزینه‌ها، تلاش می کنند تا از پرداخت مالیات اجتناب کنند. آنها دائما به دنبال پیدا کردن راه‌های جدیدتری برای فرار از پرداخت مالیات هستند و برای دست یافتن به این مهم، اقدام به استخدام مدیران متخصص و آشنا به قوانین مالیاتی می کنند تا از آشنایی آنها به ابهامات و نقاط ضعف موجود در قوانین و مقررات مالیاتی استفاده کنند و از پرداخت مالیات اجتناب کنند و در نهایت باعث کاهش هزینه ها و افزایش سودآوری شرکت شوند. بررسی عوامل موثر بر مالیات حائز اهمیت می باشد. اجتناب مالیاتی، نوعی استفاده از خلاهای قانونی در قوانین مالیاتی به منظور کاهش مالیات است که می تواند از طریق انتقال درآمد به یک منطقه با مالیات کم و یا قیمت گذاری انتقالی انجام شود. ویژگی های آتی مانند ویژگی های شخصیتی و ویژگی های اکتسابی مانند هوش مالی مدیران می تواند رفتار و نوع تصمیمات آنان را در سازمان تحت الشعاع قرار داده و به تبع عملکرد مالی را تحت تاثیر قرار دهد. در این پژوهش، بررسی اثرگذاری هوش مالی مدیران بر عملکرد و فعالیت های کاهش مالیات بر درآمد شرکت ها می باشد. در اغلب پژوهش هایی که تاکنون با هدف تبیین عوامل موثر بر اجتناب مالیاتی صورت گرفته، تاکید بر ویژگی‌های خاص شرکت‌ها، بوده است؛ این در حالی است که پژوهش‌های اخیر ویژگی‌های شخصیتی مدیران را به عنوان یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده اجتناب مالیاتی بررسی می کند. نتایج پژوهش‌های پیشین نشان می دهد یکی از عوامل تعیین کننده اجتناب مالیاتی، توانایی و هوش مالی مدیریت است. نتایج پژوهش‌های انجام شده در حوزه مطالعات مالی رفتاری نشان می دهد که هوش مالی مدیران بر تصمیم گیری‌های مالی آنان تاثیر قابل توجهی دارد.

جهت دریافت متن کامل مقاله کلیک کنید