توسعه تجارت الکترونیک و فناوری اینترنتی فرصت های جدیدی را در مدل های تامین سرمایه ایجاد کرده است (افشارپور و همکاران۱۳۹۴). در میان این ابتکارات، جمع‌سپاری مالی به عنوان فرمول مناسبی برای دستیابی به تأمین بودجه پروژه‌ها از طریق مشارکت تعداد بسیار زیادی از افراد، قلمداد می شود (EuropeanCommission,۲۰۱۷). با گسترش روزافزون نوآوری های اجتماعی، تأمین مالی جمعی یا جمع‌سپاری مالی، راه جدیدی است برای انجام کاری که از هزاران سال پیش، انجام آن در جهان مرسوم بوده و هست. شاید بتوان ادعا کرد از قرن‌ها پیش، بشر با این ظرفیت آشنا بوده و توانسته به طرق مختلف از سرمایه های خُرد مردمی در اشکال مختلف بهره مند گردد. پیش از ظهور ابزارهای مالی امروزی مانند بانک، بازار سهام و ... مردم در تجمعات خودجوش و مجامع و محافل عمومی، سرمایه های اندک خود را تجمیع کرده و در اختیار فعالان اقتصادی قرار داده یا در امور خیریه، مصارف عمومی و عام المنفعه هزینه می کردند (معاونت پژوهش های اقتصادی،۱۳۹۵). در سال های اخیر سازمان‌های مختلفی از جمله کسب و کارهای کوچک، کارآفرینان و سازمان‌های غیرانتفاعی شروع به استفاده از جمع‌سپاری مالی کرده اند و در نتیجه محبوبیت و شهرت این روش بیش از پیش رو به افزایش است (دراک ۲۰۱۵). در مقایسه با روش های سنتی تأمین مالی، جمع‌سپاری مالی به کارآفرینان این اجازه را می دهد تا به طور مستقیم سرمایه گذاران را جذب کنند (گربر و هوی۲۰۱۳). به عنوان مثال پروژه ساعت هوشمند پبل که در ابتدا از سرمایه گذاری مخاطره پذیر رد شد، توانست مقدار زیادی سرمایه گذار ریسک پذیر را پس از راه اندازی کمپین در کیک استارتر تأمین کند (دینگمن،۲۰۱۳). به این ترتیب، جمع‌سپاری مالی علاقه مند به توسعه بازارهای مالی و به عنوان کاتالیستی، میان سرمایه گذاران و کارآفرینان ارتباط برقرار می کند(Thies, et al, ۲۰۱۸; Turi, et al,۲۰۱۷). جمع‌سپاری مالی به نوعی زیرمجموعه برون سپاری جمعی از بعد مالی می باشد که در آن انبوهی از افراد با انگیزه های مالی و غیر مالی به دنبال حمایت از طرح ها و ایده های جدید هستند. این مفهوم با ماهیت جمع گرایی ذاتی خود، می تواند رفتارهای جمعی را گسترش داده و تا حدی به مبارزه با تهدیدات فردگرایی بپردازد. از یک طرف، ابزار اصلی در روش جمع‌سپاری مالی، شبکه های اجتماعی موجود در بستر وب۲.۰ بوده و از طرف دیگر، افراد و ارتباطات میان آنها هستة اصلی تشکیل دهندة شبکة اجتماعی است. به کارگیری این افراد برای فعالیت تأمین مالی موفقیت آمیز در این شبکه ها ضروری است. آنچه که در فعالیت های تأمین مالی جمعی نقشی پررنگ دارد، سرمایة اجتماعی است که با میزان اعتماد و مشارکت شهروندان سنجیده می شود. سرمایه اجتماعی ماهیتی ظریف و حساس دارد؛ بتدریج تکوین می یابد؛ به کندی وسعت می پذیرد و چنانچه خوب ادراک و احیا نشود، به سرعت کاهش می یابد. درحال حاضر در مرحله معرفی از چرخه عمر جمع‌سپاری مالی در ایران به سر می بریم. اگر تعدادی از پلتفرهای جمع‌سپاری مالی وعده هایی را برای جلب افکار عمومی مطرح و تبلیغ کند؛ بعد از جمع آوری پول مورد نیاز پروژه جمع‌سپاری، بخشی از وعده هایی که به سرمایه گذاران داده را نادیده بگیرد؛ این امر در حافظه جمعی، به مثابه نوعی عمل غیراخلاقی، از نوع مالی تلقی می شود حال اگر چنین کنش‌هایی در مقطع دیگری تکرار شود، این خطر وجود دارد که وعده های پلتفرم‌‌های جمع‌سپاری مالی صرفا نوعی روش نوین کلاهبرداری برداشت شود و عملا فرصتی که قرار بود با تأمین مالی کسب و کارهای نوآورانه به توسعه اقتصادی کشور منجر شود این فرصت از بین خواهد رفت و اتفاق تلخی که برای بازاریابی شبکه ایی افتاد دوباره تکرار خواهد شد. باتوجه به این مسئله، ضرورت بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر موفقیت جمع‌سپاری مالی در ایران برای پژوهش حاضر را دو چندان می کند. بر اساس پژوهش‌ها و فرضیه‌های موجود، سرمایة اجتماعی روابط و هنجارهایی است که مردم را قادر به انجام یک عمل جمعی می کند. پس می توان گفت آنچه که در فعالیت های تأمین مالی جمعی نقشی پررنگ دارد، سرمایة اجتماعی است. در این راستا سرمایة اجتماعی در عملکرد اقتصادی یک کشور، یک منطقه، یک گروه و حتی یک بنگاه بسیار مهم است. مطالعات بین کشوری نشان می دهد که بین رشد اقتصادی و سرمایة اجتماعی رابطه ای مستقیم وجود دارد (ناک،۲۰۰۲). از این رو، در این مقاله به بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر موفقیت جمع‌سپاری مالی می پردازیم که قطعا با اوج گرفتن استفاده از این پدیده مهم نیاز به ادبیات قوی در هر کشوری که تمایل به استفاده کارا از این پدیده دارد احساس خواهد شد. با انجام این تحقیق می توان به بومی سازی این پدیده با توجه به فرهنگ و شناخت ابعاد عینی و ذهنی سرمایه اجتماعی و تأثیرش بر موفقیت جمع‌سپاری مالی در ایران کمک کرد.

جهت مطالعه متن کامل مقاله کلیک کنید