آیه 245سوره بقره
مَّن ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَیُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا کَثِیرَةً وَاللَّهُ یَقْبِضُ وَیَبْسُطُ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ
کیست که به خدا قرض الحسنه دهد، تا خدا بر آن چند برابر بیفزاید؟ خدا تنگدستى دهد و توانگرى بخشد و شما به سوى او باز گردانده مى‌شوید.
آیه 20 سوره مزمل
إِنَّ رَبَّکَ یَعْلَمُ أَنَّکَ تَقُومُ أَدْنَى مِنْ ثُلُثَیِ اللَّیْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ وَطَائِفَةٌ مِنَ الَّذِینَ مَعَکَ وَاللَّهُ یُقَدِّرُ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ فَتَابَ عَلَیْکُمْ فَاقْرَءُوا مَا تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَنْ سَیَکُونُ مِنْکُمْ مَرْضَى وَآخَرُونَ یَضْرِبُونَ فِی الْأَرْضِ یَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَآخَرُونَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَاقْرَءُوا مَا تَیَسَّرَ مِنْهُ وَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّکَاةَ وَأَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا وَمَا تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَیْرًا وَأَعْظَمَ أَجْرًا وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ
خدا به حال تو آگاه است که تو و جمعی هم از آنان که با تواند (اغلب) نزدیک دو ثلث یا نصف یا (لا اقل) ثلث شب را همیشه به طاعت و نماز می‌پردازید، و خدا (گردش) شب و روز را مقدّر می‌کند، خدا می‌داند که شما هرگز تمام ساعات شب را (به عبادت) ضبط نخواهید کرد لذا از شما (اوقات خواب و کارهای دیگر را) در گذشت تا هر چه (از شب را بی‌مشقت و) آسان است به تلاوت قرآن پردازید. خدا بر احوال شما آگاه است که برخی مریض و ناتوانند و برخی به سفر از کرم خدا روزی می‌طلبند و برخی در راه خدا به جنگ و جهاد مشغولند، پس در هر حال آنچه میسّر و آسان باشد به قرائت قرآن پردازید و نماز به پا دارید و زکات مالتان (به فقیران) بدهید و به خدا قرض نیکو دهید (یعنی برای خدا به محتاجان احسان کنید و قرض الحسنه دهید)، و هر عمل نیک برای آخرت خود پیش فرستید (پاداش) آن را البته نزد خدا بیابید و آن اجر و ثواب آخرت (که بهشت ابد است، از متاع دنیا) بسی بهتر و بزرگتر است، و دایم از خدا آمرزش طلبید که خدا بسیار آمرزنده و مهربان است.
آیه 17 سوره تغابن
إِن تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا یُضَاعِفْهُ لَکُمْ وَیَغْفِرْ لَکُمْ وَاللَّهُ شَکُورٌ حَلِیمٌ
اگر به خدا قرض‌الحسنه دهید برایتان دو برابرش خواهد کرد. و شما را مى‌آمرزد که او شکرپذیرنده و بردبار است.
سوره حدید آیه 11
مَّن ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَیُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ کَرِیمٌ
آن کیست که به خدا قرض نیکو دهد (یعنی قرض الحسنه و صدقه دهد و احسان به فقیران کند) تا خدا بر او چندین برابر گرداند و او را پاداشی با لطف و کرامت باشد؟
آیه 18 سوره حدید
ِنَّ الْمُصَّدِّقِینَ وَالْمُصَّدِّقَاتِ وَأَقْرَضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا یُضَاعَفُ لَهُمْ وَلَهُمْ أَجْرٌ کَرِیمٌ
همانا مردان و زنانی که در راه خدا (به فقیران) صدقه و احسان کنند و به خدا قرض نیکو دهند (یعنی به محتاجان قرض الحسنه دهند) احسان آنها را چندین برابر سازند و پاداش با لطف و کرامت نیز خواهند داشت.
آیه 12 سوره مائده
وَلَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثَاقَ بَنِی إِسْرَائِیلَ وَبَعَثْنَا مِنْهُمُ اثْنَیْ عَشَرَ نَقِیبًا وَقَالَ اللَّهُ إِنِّی مَعَکُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلَاةَ وَآتَیْتُمُ الزَّکَاةَ وَآمَنتُم بِرُسُلِی وَعَزَّرْتُمُوهُمْ وَأَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا لَّأُکَفِّرَنَّ عَنکُمْ سَیِّئَاتِکُمْ وَلَأُدْخِلَنَّکُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ فَمَن کَفَرَ بَعْدَ ذَلِکَ مِنکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِیلِ
و همانا خدا از بنی اسرائیل عهد گرفت و از میان آنها دوازده نفر بزرگ برانگیختیم (که پیشوای هر سبطی باشند) و خدا بنی اسرائیل را گفت که من با شمایم هر گاه نماز به پا دارید و زکات بدهید و به فرستادگان من ایمان آورید و آنها را اعزاز و یاری کنید و خدا را قرض نیکو دهید، در این صورت گناهان شما بیامرزم و شما را در بهشتی داخل گردانم که زیر درختانش نهرها جاری است. پس هر کس از شما پس از عهد خدا کافر شد سخت از راه راست دور افتاده است.
قالَ النَّبِىُّ صلی الله علیه و آله:
اَلْفُ دِرْهَمٍ اُقْرِضُها مَرَّتَیْنِ اَحَبُّ اِلَىَّ مِنْ اَنْ اَتَصَدَّقَ بِها مَرَّةً.
پیامبـر اکـرم صلى الله علیه و آله فرمود: هزار درهـم را اگر دوبار قرض بدهم، بیشتر دوست دارم از اینکه آن را یـکمرتـبه بـعنوان صـدقه بپـردازم
[ بحارالأنوار، ج 103، ص 139 .]
رُوِىَ عَنْ فِقْهِ الِّرضا علیه السلام:
اَنَّ اَجْرَ الْقَرْضِ ثَمانِیَةَ عَشَرَ ضِعْفا مِنْ اَجْرِ الصَّدَقَةِ لاِنَّ الْقَرْضَ یَصِلُ اِلى مَنْ لایَضَعُ نَفْسَهُ لِلصَّدَقَةِ لاِخْذِ الصَّدَقَةِ
از کتاب فقه الرضا علیه السلام نقل شده که امام هشتم فرمود: پاداش وام دادن هیجده برابر بیش از صدقه است زیرا قرض الحسنه باعث مى شود که شخص به گرفتن صدقه دچار نشود.
قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله:
مَنْ اَقْرَضَ مُؤْمِنا قَرْضا یَنْتَظِرُبِهِ مَیْسُورَهُ کانَ مالُهُ فِى زَکاةٍ وَ کانَ هُوَ فِى صَلاةٍ مِنَ الْمَلائِکَةِ حَتّى یُؤَدِّیَهُ اِلَیْهِ.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: هر کس به مؤمنى قرض بدهد و منتظر بماند تا قرض گیرنده گشایش (در کارش) یابد، آن مال ثواب زکات خواهد داشت و قرض دهنده مورد درود فرشتگان باشد تا آنکه قرض گیرنده قرضش را ادا نماید.
[ بحارالأنوار، ج 103، ص 139.]
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود:
من اقرض اخاه المسلم کان له بکلِّ درهمٍ اقرضه وزن جبل احدٍ من جبال رضوی و طور سیناءٍ حسناتٍ، و ان رفق به فی طلبه، تعدّی به علی الصّراط کالبرق الخاطف اللامع بغیر حسابٍ و لا عذابٍ؛
کسی که به برادر مسلمانش قرض بدهد، به اندازه هر درهمی که به او می‌دهد به بزرگی کوه اُحد از کوه‌های رضوی و طور سینا، برای او پاداش‌هایی هست و اگر در مورد گرفتن طلب خود با آن مؤمن، مدارا و رفاقت کند، همانند برق خیره‌کننده و درخشان، بدون حساب از روی پل صراط بگذرد
[حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۸۸]
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود:
ما من مسلم اقرض مسلماً قرضاً حسناً یرید به وجه الله الا حسب الله له اجرها کحساب الصدقة حتی یرجع الیه
هر مسلمانی که برای رضای خدا به مسلمانی قرض الحسنه بدهد، حتماً خداوند پاداش آن را مانند پاداش صدقه دادن حساب می‌کند، تا هنگامی‌که آن قرض به او باز گردد
[حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۸۷]
امام باقر علیه السلام:
مَن اَقرَضَ قَرضاً اِلَى مَیسَرَةٍ کانَ مالُهُ فى زَکوة وَ کانَ هُوَ فى صَلوةٍ مَن المَلائِکَةِ عَلَیهِ حَتّى یَقضِیَهُ
کسى که به نیازمندى پولى وام بدهد و او را مهلت دهد تا گشایشى در کار او حاصل شود، مالش در حکم زکاة است و فرشتگان به او دعا مىکنند و درود مىفرستند تا روزى که طلبش را دریافت کند.
[من لایحضره الفقیه، ص 361]
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود:
من اقرض مؤمناً قرضاً ینتظر به میسوره، کان ماله فی زکاةٍ، و کان هو فی صلاةٍ من الملائکة حتّی یؤدیه
کسی که به مؤمنی تا مدّتی که او توان ادای آن را داشته باشد، قرض بدهد، مال او به عنوان زکات است (و ثواب زکات را دارد) و قرض‌دهنده تا هنگام ادای قرض، مورد درود فرشتگان است
[حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۸۷]
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود:
ما من مسلم اقرض مسلماً قرضاً حسناً یرید به وجه الله الا حسب الله له اجرها کحساب الصدقة حتی یرجع الیه
هر مسلمانی که برای رضای خدا به مسلمانی قرض الحسنه بدهد، حتماً خداوند پاداش آن را مانند پاداش صدقه دادن حساب می‌کند، تا هنگامی‌که آن قرض به او باز گردد
[صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال، ص۱۳۸]
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود:
مکتوبٌ علی الجنّة: الصدقة بعشر، و القرض بثمانیة عشر، و انما صار القرض افضل من الصّدقة لانّ المستقرض لا یستقرض الا من حاجةٍ، و قد یطلب الصدقة من لا یحتاج الیها
بر در بهشت نوشته شده: پاداش صدقه ده برابر، ولی پاداش قرض، هیجده برابر است. آنگاه فرمود: پاداش قرض از این‌رو بر پاداش صدقه بیشتر است که قرض گیرنده جز از روی نیاز قرض نمی‌گیرد، ولی صدقه‌گیرنده گاهی با اینکه نیاز ندارد، صدقه می‌گیرد
[مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۰۳، ص۱۳۹]
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود:
و من شکا الیه اخوه المسلم فلم یقرضه حرّم الله عزّوجلّ علیه الْجنّة
کسی که برادر مؤمنش بر اثر ناداری به او شکایت نماید و او قرض الحسنه به آن برادر دینی ندهد، خداوند بهشت را بر او حرام می‌گرداند
[حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۸۸]
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم
من احتاج الیه اخوه المسلم فی قرض و هو یقدر علیه فلم یفعل، حرّم الله علیه ریح الجنّه
کسی که برادر مسلمانش بر اثر تهیدستی به او نیاز دارد که قرض بدهد، و او با اینکه توانایی برای قرض دادن دارد، قرض ندهد، خداوند بوی بهشت را بر او حرام می کند.
[بحار، ج 103، ص 138]
فرمود:
مَنْ اقْرَضَ مُؤْمِناً قَرْضاً یَنْتَظِرُ بِهِ مَیْسُورَهُ کانَ مالُهُ فِى زَکاةٍ وَ کانَ هُوَ فِى صَلاةٍ مِنَ الْمَلائِکَةِ حَتّى یُؤدِّیَهُ الَیْهِ.
هر کس به مؤمنى قرض‌الحسنه بدهد و انتظار کشد تا قرض گیرنده فراخى یابد. آن مال ثواب زکات خواهد داشت و قرض دهنده مورد توجّه و درود فرشتگان باشد تا قرض گیرنده آن را ادا نماید.
[بحار الأنوار: جلد103،ص139]
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود:
ما من مسلم اقرض مسلماً قرضاً حسناً یرید به وجه الله الا حسب الله له اجرها کحساب الصدقه حتی یرجع الیه
هر مسلمانی که برای رضای خدا به مسلمانی قرض الحسنه بدهد، حتماً خداوند پاداش آن را مانند پاداش صدقه دادن حساب می کند، تا هنگامی که آن قرض به او باز گردد.
[وسائل الشیعه، ج 13، ص 87، ثواب الاعمال، ص 308]
پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله فرمود:
رَاَیْتُ لَیْلَةً اُسْرِىَ بى عَلى بابِ الْجَنَّةِ مَکْتُوبا اَلصَّدَقَةُ بِعَشْرِ اَمْثالِها وَ الْقَرْضُ بِثَمانِیَةَ عَشْرٍ، فَقُلْتُ: یا جَبْرَئِیلُ مابالُ الْقَرْضِ اَفْضَلُ مِنَ الصَّدَقَةِ؟ قالَ: لِأنَّ السّائِلَ یَسْأَلُ وَ عِنْدَهُ، وَ الْمُسْتَقْرِضُ لایَسْتَقْرِضُ اِلاّ مِنْ حاجَةٍ.
شبى که به معراج برده شدم، دیدم که روى درب بهشت این چنین نوشته شده بود: صـدقه ده برابر پـاداش دارد و قرض الحسنه هیجده برابر. به جبرئیل گفتم: چرا قرض الحسنه برتر از صدقه است؟ گفت: چـون قـرض گیـرنده همـیشه بخـاطر نیـازش وام مى گـیرد، ولـى سـائل تقـاضاى کـمک مى کـند اگـرچه بـى نیـاز بـاشـد.
[ میزان الحکمه ، ج 8، ص 123 .]
امام صادق(ع) می فرماید:
"مؤمنی نیست که به مؤمن دیگری به خاطر خشنودی خدا قرض دهد، جز آنکه خداوند، پاداش او را صدقه می شمارد و مؤمنی نیست که در پی برآوردن حاجت برادر مؤمنش برود، مگر آنکه خداوند برای هر قدمش یک حسنه می نویسد و یک گناه از او پاک می سازد و یک درجه، او را بالا می برد. پس از آن، ده حسنه به او افزوده می شود و ده حاجت او برآورده می گردد..."
امام باقر(ع) فرمود:
و یفرج عنه کربته و یقضی دینه
از حقوق مؤمن بر مؤمن این است که اندوه او را برطرف سازد، و قرضش را ادا کند
عَنْ عَبْدِاللّهِ بْنِ مَسْعُودٍ رَضِىَ اللّهُ عَنْهُ اَنَّ النَّبِىَّ صلی الله علیه و آله قالَ:
کَلُّ قَرْضٍ صَدَقَةٌ
عبدالله بن مسعود از پیامبر گرامى صلی الله علیه و آله نقل کرده که فرمود: هـر قـرضى پیـش خـدا، صدقـه محسـوب مى گـردد.
[ التّرغیب و التّرهیب، ج 2، ص 40 .]